We kennen allemaal wel een oudere die nog behoorlijk vitaal was, maar na een opname ineens jaren ouder lijkt geworden. Dat heeft niets te maken met de reden van opname, maar alles met de opname zelf.
Wist u bijvoorbeeld dat als je een gezonde 65-plusser tien dagen in een ziekenhuisbed legt, er functieverlies optreedt gelijk aan vijftien jaar ouder worden?
Door het gedwongen nietsdoen holt de lichamelijke en geestelijk gesteldheid van een oudere met sprongen achteruit. Het is daarom van groot belang om de oudere actief te houden. Niet in pyjama in een bed leggen met een blaaskatheter voor het gemak, maar activeren! Sommige ziekenhuizen zetten hier met succes vrijwilligers voor in.
Maatregelen treffen
Het actief houden van de oudere gedurende de ziekenhuisopname is één van de vijftien kwaliteitsaspecten van het Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuizen. Uit ons onderzoek blijkt dat de meeste ziekenhuizen weliswaar op weg zijn, maar dat er ook nog veel te verbeteren valt. Op 1 oktober, de VN Dag van de Ouderen, hebben 45 ziekenhuislocaties het Keurmerk Seniorvriendelijke ziekenhuizen gekregen, dat is 1 op 3. Eigenlijk nog best veel, gezien de omvang van het probleem. Het is algemeen bekend dat 1 op de 3 opgenomen ouderen (en in sommige onderzoeken zijn het 2 op de 3 ouderen) er door een ziekenhuisopname functioneel op achteruit gaan. Voor deze eerste keer hebben we ‘de lat’ bewust niet hoog gelegd. Het is nu van belang dat het keurmerk brede bekendheid krijgt en de ziekenhuizen bewust maakt en stimuleert om maatregelen te treffen. Over 2 jaar komen we terug met aangescherpte criteria. Daar staat tegenover dat de ziekenhuizen nu de tijd hebben om daadwerkelijk het roer om te gooien en de organisatie van zorg aan te passen aan de vraag van de grootste groep klanten in de toekomst: de ouderen.
Behoud kwaliteit van leven
Er moet de komende twee jaar namelijk nog heel veel gebeuren. Een kwart van de opgenomen patiënten is 70 jaar of ouder, dat percentage stijgt snel de komende jaren. Nu al heeft 70 procent van de 70-plussers twee of meer aandoeningen. Seniorvriendelijk beleid vraagt ziekenhuisbreed om een andere manier van werken. Niet langer focussen op het genezen van één enkele aandoening, maar de oudere patiënt met al zijn ziekten en gebreken in zijn totaliteit in ogenschouw nemen. Samen met de oudere patiënt besluiten hoe de zorg kan bijdragen in het behoud van de kwaliteit van leven. Zorg is niet langer een doel op zich, maar een middel . Verhogen van de kwaliteit van leven is het doel. Want wat heeft de oudere patiënt aan een technisch geslaagde aneurysma-operatie als na de operatie een open wond aan de hiel de patiënt beperkt in zijn doen en laten? Wat heeft de patiënt aan een nieuwe heup als de patiënt daarna zijn zelfredzaamheid kwijt is en alle interesse in hobby’s verloren heeft? Het is niet alleen zonde van alle pijn en moeite van de oudere patiënt, maar ook zonde van al het geld dat deze operaties hebben gekost, terwijl ze niet hebben bijgedragen aan de kwaliteit van leven.
Continuïteit zorg
Een kwaliteitsaspect waar momenteel echt onvoldoende op gescoord wordt is de continuïteit van zorg. Slechts weinig ziekenhuizen gaven desgevraagd aan dat er ketenprotocollen zijn opgesteld waarin de afspraken met betrekking tot de (informatie) overdracht naar huisarts en thuiszorg zijn vastgelegd. Een must voor een seniorvriendelijk ziekenhuis, maar nog geen 15 procent van de ondervraagde ziekenhuizen scoorde op dit punt voldoende punten. Over twee jaar zal dit aspect zeker zwaarder gaan meetellen in de beoordeling voor het keurmerk. Wellicht dat we dit criterium ook als een zogenaamde ‘must have’ gaan benoemen, dat wil zeggen dat een ziekenhuis voor dit aspect minimaal 75 of 80 punten moet hebben behaald om überhaupt voor het keurmerk in aanmerking te komen. Een goed voorbeeld is de transmurale zorgbrug die het AMC heeft ontwikkeld en die nu navolging vindt in diverse ziekenhuizen.
Toegankelijkheid
Niet alleen de organisatie van zorg moet ingrijpend veranderen, ook de toegankelijkheid en inrichting vraagt om aanpassing aan de oudere populatie. Rollators bij de hoofdingang, weg met die ellendige kuipstoeltjes in de wachtruimtes waar een oudere lastig uit kan opstaan, meer privacy in de verpleegafdelingen, gemarkeerde trappen en ga zo maar door.
Blijven verbeteren
Veel werk aan de winkel dus, óók voor de ziekenhuizen die nu het keurmerk hebben behaald. Niets doen betekent voor verreweg de meeste ziekenhuizen dat ze over twee jaar het keurmerk moeten inleveren. Met een groeiend aantal ouderen dat in toenemende mate deel uitmaakt van de ziekenhuispopulatie is dat eigenlijk niet acceptabel.
Bron: defysiotherapeut